SİZCE GERÇEKTEN ANI YAŞIYOR MUYUZ ?

Hepimiz zamanı sürekli ilerleyen soyut bir kavram olarak biliyoruz. Peki ya zaman sadece bir yanılgıysa ? Dejavu olarak adlandırdığımız olay yaşadığımız anı tekrar etmek yerine şu anı hatırlamaksa ?

Seneler boyunca birçok bilim adamı zaman hakkında varsayımlar yapmıştır. Aralarından yalnızca Einstein en yakın teoriyi öne sürmüştür. Einstein’a göre zaman kişinin evrendeki konumu, hızı ve sahip olduğu kütle çekim kuvvetine göre farklı akmaktadır. Ona göre uzay ve zaman dördüncü boyutta birleşmiştir ve ayrı düşünülemez. Biz dünyada olan çok basit bir olayın örneğin, kitabın yere düşmesinin yerçekiminden kaynaklandığını düşünsek bile Einstein bunun uzay zamanda yaşanan bir bozulma ya da çökmeden kaynaklandığını ileri sürmüştür. Uzayda gerçekleşen her olay aslında bizim için akan zamanı etkilemektedir.

Hareketin zaman üzerindeki etkisini biz her ne kadar fark etmesek de deneysel olarak gözlemlememiz mümkün. Bu deney ilk olarak 1971 senesinde yapıldı ve defalarca tekrarlanması sonucunda hareketin zamanda çok az da olsa etkisinin olduğu kanıtlandı. Bu deney için atomik düzeyde hassas ölçüm yapan iki adet saat ve bir jet kullanıldı. Saatlerden biri jete konuldu, diğeri ise dünya üzerinde bırakıldı. İki saatin arasındaki fark saniyenin milyarda biri kadar olmuş olsa da Einstein’ın teorisi ispat edildi.

Gerçekte bizim şimdiki zaman olarak adlandırdığımız bir zaman dilimi asla var olmadı. Şu an yaşadığımız her olay aslında bizim yakın geçmiş zamanımızdı. İnsan beyni birtakım şeyleri algılarken belirli bir hızda çalışır. Işığın hızının da sınırlı olmasından dolayı şu an okuduğunuzu zannettiğiniz bu kelimeleri aslında biraz önce okudunuz.

Şimdi biraz dejavu üzerine düşünelim. Dejavunun sözlük anlamı yaşanılan bir olayı daha önceden yaşamışlık veya görülen bir yeri daha önceden görmüş olma duygusudur. Fakat daha önce hiç gitmediğiniz bir ülkede veya bir kafede dejavu olduğunuzda bu tanımlar geçerliliğini yitirmektedir. Bu olayın bilimsel olarak kanıtlanmış bir açıklaması henüz bulunmasa da çeşitli varsayımlar var. Bana göre dejavu yakın geçmiş zamanın hatırlanmasıdır. Örneğin siz şu an dejavu olsanız daha önce bu yazıyı hiç okumamıştınız. Zaman teorisiyle bunu düşündüğümüzde aslında siz yakın geçmiş zamanı hatırladınız fakat beyniniz bu olayın geçmişte olduğunu henüz algılayamadı ve şu an yaşadığınıza dair sizi yanılttı. Yazımın başında da bahsettiğim gibi zaman sadece bir yanılgı ve dejavu ise zamanın bize oynadığı bir oyundan ibarettir.

Selin Doğrusöz
2021-05-10 360