GERÇEĞİ DEĞİŞTİREN BİR KÜRE
Hepimizin adını yüzlerce kez duyduğu ve tablolarının güzelliğiyle bizi büyülen Leonardo Da Vinci, bazenleri sadece büyülemekle kalmayıp bizi derin gizemlerin içine de sürüklüyor. Tıpkı ünlü tablolarından biri olan Salvador Mundi tablosu gibi. 2017 yılında, 450 milyon dolara Suudi Arabistan veliahtı Prensi Muhammed bin Salman tarafından satın alınan resim daha sonra çalındı ve geçtiğimiz günlerde (19 Ocak 2021) Napoli’de bir apartman dairesinde bulundu. Eski yeri olan katedrale geri teslim edildikten sonra birçok teori ortaya atıldı. Bunlardan en kayda değer olanı ise resmin orijinalinin aslında orada olmaması.
California Üniversitesi'nden bilgisayar bilimcileri, dünyanın en pahalı tablosu olan Salvador Mundi'nin sanal bir kopyasını yarattı. Ve bilimin dünyanın en ünlü resimlerinden birinin en büyük gizemlerinden birini çözebileceğini iddia ettiler. Yoğun bir şekilde restore edilmiş resmin orijinali olarak kabul edilip edilemeyeceğine çok dikkat edildi ve en büyük sorulardan biri resimde Mesih'in bir eliyle tuttuğu ve dünyayı sembolize eden kristal küre ile ilgili. ArtWatch UK Direktörü Michael Daley, resmin orijinali olmadığını düşünmesinin nedenlerinden birinin, resmin daha sonraki kopyaları olmasına rağmen, kürenin ışığı gerçekçi bir şekilde kırmadığı iddiasıydı. Leonardo Da Vinci elbette optik hakkında birçok şey biliyordu. Daley, o zamanlar Leonardo'nun resimlerinin “gizemi ve belirsizliği ile tanındığını” ve Leonardo’nun onu bu şekilde tasvir etmemeyi seçtiğini çünkü resmin konusu için çok rahatsız edici olduğunu söyledi.
Bilgisayar bilimcilerinden; Marco Zhanhang Liang, Michael T. Goodrich ve Shuang Zhao'nun bir makalesi, Mesih'in elindeki gizemli yarı saydam kürenin bilimsel olarak doğru olabileceğini iddia ettiler. 3 boyutlu modelleme ve animasyon yazılımının yanı sıra ışığı simüle eden karmaşık bir bilgisayar grafik aracı olan “fiziksel render” ı kullanarak, ekip Mesih'in figürünün farklı malzemelerden yapılmış küreler aracılığıyla nasıl görüleceğini sentezlediler.
Mesih’in elindeki katı bir kütle olsaydı, Salvador Mundi'de görülmeyen nitelikleri tersine çeviren ve büyüten dışbükey bir lens gibi davranırdı. Bununla birlikte, tasvir edilen cam küre içi boşsa, resimdeki optik doğru olabilir. Arxiv'de yayınlanan makalede,” içi boş bir küre böyle bir bozulmaya neden olmaz " diyor. Işığın farklı türdeki kürelerden nasıl kırılacağını inceledikten sonra, Salvador Mundi'deki kürenin camının, optik kalitesini hesaba katan bir inç kalınlığında olduğunu tahmin ettiler.
Yeni bulgu, insanların resme bakış açısını her yönden değiştiriyor. Bazıları, cam topun tuhaflığının, eserin aslında daha küçük bir ressam tarafından yapıldığının kanıtı olduğunu iddia ederken, bilim adamı Martin Kemp, eserin orijinaliğine ikna edenin kürenin kendisi olduğunu söyledi. Kaya kristalinden yapıldığına inanılan küre, ince “inklüzyonları” dikkatli bir şekilde tasvir ettiğini ve muhtemelen bir kalsit küresinde meydana geleceği gibi çift kırılma olduğunu belirtti. Yine de, eğer doğruysa ve tasvir edilen küre katı değil oyuksa, o zaman Salvador Mundi’ye orijinal diyebiliriz. Öte yandan, kürenin görünümü hala sanatsal bir seçim olabilir. Bazı bilim ve sanat adamları ise kürenin resim yazarlığından şüphe etmek için herhangi bir neden sunulduğunu reddettiler ve eklediler “İnanıyoruz ki (Leonardo) kristal küreyi mucizevi ve dikkat dağıtıcı olmayan bir şekilde boyamaya karar verdi.”
Bu tablodaki gizemi tespit eden yazılım sayesinde şimdiler de sanat camiasında bu yansımanın ne şekilde tasvir edildiği sıkı sıkıya tartışılıyor. Belki de Leonardo Da Vinci gerçekten de bunları bizim üstünde düşünmemiz için yaptı ya da gerçekten tablonun orijinali ortalarda yok. Sanırım Leonardo tıpkı Mona Lisa ve Son Akşam Yemeği’nde olduğu gibi, Salvador Mundi’yi de bizim için bitmek bilmeyen bir bulmacaya dönüştürüyor.
Melike Cancı
2021-09-26 308
