→ IEEE Standartları → IEEE.org → IEEE Xplore → IEEE Spectrum → IEEE Türkiye
HAFIZA SİLDİRMEK MÜMKÜN MÜ?

Son zamanlarda sık sık gündeme gelen hafıza sildirme işlemi sizce mümkün olabilir mi? Bu soruyu sorduğunuz zaman bazı insanlardan olmaz öyle bir şey cevabını alabilirsiniz. Tabi kimi insan da teknoloji gelişti neden imkansız olsun cevabını verebilir. Sorunun cevabı her geçen gün gündeme gelen haberler sayesinde devamlı bir değişiklik içinde aslında. Tam imkansız derken bir haber duyuyoruz ve acaba olabilir mi diye düşünmeden edemiyoruz haliyle. Eğer şimdiye kadar arama motoruna hafıza sildirme işlemi yazıp aratmadıysanız ben sizin için arattım. Tamamen sizin için yani yoksa kesinlikle hafıza sildirmek için falan değil.

Hafıza sildirme işlemi denilen işlemin adı TMS yani Transkraniyal Manyetik Stimülasyon. Adı çok uzun olduğu için TMS diyerek devam edeceğim. Son zamanlarda en çok aratılan işlem olmuş. Magazin haberlerini takip edenler varsa eğer ünlülerin bu işlemi yaptırdığı söylentileri ile iyice popüler olmuş bir uygulama.

TMS dediğimiz işlem aslında uzun zamandır tüm dünyada uygulanan bir tedavi şekli. Yeni bulunan bir şey değil. Bu işlemi şöyle ifade edelim, bu işlem bozulmuş beyin işlevlerini, beynin duygu ve düşünceleri düzenleyen hücre gruplarının bozulmuş düzenini düzeltmeyi amaçlıyor. Yani biraz betimleyecek olursam 6 kişilik yurt odasında kalıyorsunuz ve odada sadece bir kişiyle anlaşamıyorsunuz. Sonra dışarıdan bir etkiyle aranızdaki sorunları hallediyorsunuz. Tabi bu tıbbi bir betimleme değil sadece benim uydurmam bunu unutmayınız.

Bu işlem için elektrikle çalışarak manyetik alan üreten bir cihaz kullanılıyor. Uygulama yapılacak bölge beyin haritalandırması denilen bir çekim yöntemiyle belirleniyor. Beyinde hedeflenen alandaki hücrelerin elektriksel iletisini uyarıyor ve beynin doğal elektriğini aktive edip yeniden düzenlenmesinde etki gösteriyor.

Bu işlem ne yazık ki sanıldığı veya söylenildiği gibi hafıza silmiyor. Bu bilgi beni ne kadar hüsrana uğratsa da aslında tedavi aşamasını kolaylaştıran bir yöntem. Bu durumu da şöyle anlatayım. Üzüntü duymaya sebep olan bir olay ya da bir kişi üzerine olan takıntıyı geçiriyor diyebiliriz. Her şeyi hatırlıyoruz ancak takıntı haline getirilen, günlük hayatımızı bozmaya başlayan kötü düşünceler geçiyor. Az önceki betimlemeyi sürdürecek olursam eğer odada hala anlaşamadığınız o kişi var ancak artık aranızdaki sorunlar sizi rahatsız etmiyor, ortadan kalkıyor.

OKB gibi anksiyete bozukluğu, depresyon, travma sonrası stres bozukluğu ve şizofreni gibi psikolojik rahatsızlığı olan ve tedaviye karşı istenilen, yeterli yanıt alınamayan durumlarda uygulanan bir tedavi yöntemi.

Şunu da eklemek istiyorum ki TMS tedaviyi bitirmiyor. Sadece tedavi sürecini güçlendiriyor, hızlandırıyor. TMS işleminden sonra doktor kontrolünde ilaçla tedavi süreci yine devam ediyor. Tedaviye cevap verme süresi ve aşamaları kişiden kişiye değiştiğinden tedavi süreci de değişiyor.

Uzun lafın kısasına gelelim o zaman. En başta hafıza sildirmek mümkün müdür sorusunu sorduğumuzda olmaz öyle şey diyen insanlar maalesef ki haklı. Şu an için böyle bir şey olmadığı konusunda haklılar tabi, belki de ilerde olur bilemeyiz. Gelişen teknoloji ve bilimsel sürecin nasıl olacağını kestiremiyoruz. Biz günümüzden konuşacak olursak, sınav haftalarında “Bunu ezberlemek için bazı bilgileri unutmam gerekiyor, hafıza sildirsem mi?” diye düşünüyorsanız öyle bir şey olmuyor.

Hiç mi olmuyor öyle bir şey diye soracak olanlar mutlaka vardır. TMS tedavisiyle ilgilenen uzmanlar sağ olsunlar toprağı kazıp içine hayallerimizi gömecek bir açıklama yaparak, hafızanın belli bir anıya yönelik olarak silinmesi tıbben olanaksızdır diyerek bizi yine sildiremediğimiz anılarımızla başbaşa bırakıyor.

Ben ne kadar teknoloji gelişiyor belki bir gün bulunur diye kendimi kandırsam da, beynimizdeki bilgiler bir bilgisayar harddiskindeki gibi kayıtlı olmadığından belirli bir anıyı silmek de mümkün değildir diyor bazı uzmanlar. Ama unutmamak lazımdır ki umut fakirin ekmeğidir, elbet bir gün bir uzman zoru hemen başarırız imkansız biraz zaman alır diyerek bizlere mutlu haberi verecektir. O zamana kadar kendinize ve hafızanıza iyi bakın.

Ayşegül Kul
2021-11-20 269