RAYLARDA UÇAN TREN

Sizce hayal gücümüzün bir sınırı var mı? Veya bundan seneler önce yaşıyor olsaydık şu an kullandığımız cep telefonu, bilgisayar gibi teknolojik aletlerin var olacağını hayal edebilir miydik? Hadi deneyelim. Düşünün ki şuan karşı mahalledeki arkadaşınızla buluşmak istiyorsunuz, yaktınız ateşi dumanı yelliyorsunuz. Aklınıza bir gün tek tuşla onu arayabileceğiniz gelir miydi? Sanırım çok geriye gittim. Şimdi günümüze geri dönebiliriz.

Teknolojinin gelişmesiyle birlikte artık icat edilen şeylere çok da şaşırmıyoruz, fark ettiniz mi? Tekerlek bulunduğunda yaşanan şaşkınlık artık ışınlanma bulunsa bile aynı etkiyi gösteremez sanırım. E zamanı gelmişti zaten deyip geçebilecek insanlar mutlaka çıkar. Henüz ışınlanmaya gelmemiş olsak da bugün sizlere ışınlanmanın yan sanayisi diyebileceğimiz trenden bahsedeceğim. Maglev Treni.

Uzun adıyla manyetik levitasyon treni olarak tanımlanan maglev treninin temel çalışma prensibi, manyetik kaldırma kuvveti kullanılarak ve tren havada tutularak yüksek hızlara çıkmaktır. İlk duyduğunuzda uçak mısın tren misin ne demek havada tutuluyor diyebilirsiniz. Ancak zaten trenin olayı tam olarak burada. Maglev treni raylarla herhangi bir sürtünme gerçekleştirmediğinden dolayı 600 km’lik hızlara ulaşabiliyor. Biraz daha ayrıntıdan zarar gelmez bence.

Maglev treninde iki mıknatıs kümesi kullanılmaktadır. Bu mıknatıs kümelerinden biri, uzaklaş benden der gibi treni raylardan yukarı doğru iterken diğer mıknatıs kümesi, hadi kardeşim yolcu yolunda gerek diyor ve sürtünme kuvvetinin de olmamasından faydalanarak treni ileri doğru itiyor. Orta mesafelerde (320-640 km) maglev, yüksek hızlı trenlere ve uçaklara yakın bir performans sergileyebiliyor.

Hala çalışma aşamasında olsa da günlük yaşamda kullanılan ilk örneği Çin’in Şangay kentinde hizmet vermektedir. 30 km’lik bir güzergahta çalışan trenin, bana bunu mu reva gördünüz dediğini hissediyor olsak da, tren 30 km’lik mesafeyi 7 dakika 20 saniyede geçebiliyor.

Almanya, ABD, Japonya ve Güney Kore duyarlı sistemlerle kontrol edilen bu tren üzerine çalışmalarını hala sürdürmektedir. Japonya’da 2015 yılında Central Japan Railway adlı şirketin yaptığı denemede Maglev treni saatte 590 km’lik hıza ulaştı ve herkesi yok artık dedirtti. Hatta yok artık dedirtmekle kalmadı bu denemeyle birlikte şirket, dünya rekorunu kırdı.

Maglev trenler, normal trenlere oranla daha hızlı ve ucuz olmalarıyla birlikte çok güçlü elektromıknatıslar ve çok duyarlı kontrol sistemleri gerektirir. Günümüz teknolojisinin bu trenlerin yaygın kullanımına izin verecek kadar gelişmiş olmaması da maglev treninin, siz beni hak etmiyorsunuz deme şekli sanırım. Teknolojinin yanı sıra maglev trenlerin önündeki diğer bir büyük engel ise, bu ilişkideki sorunun bizde değil trende olması. Nasıl mı? Maglev trenlerin normal tren raylarında çalışamıyor olmaları en büyük sorunu olabilir. Maglev trenleri için yerleşim merkezleri arasında özel hatlar döşenmesi gerekiyor ve bunun maliyeti de hayli yüksek. Bu konu üzerine bazı çalışmalar elbette var, normal tren raylarının ortasına yapılan bir sistem ile normal tren ve maglev trenlerinin aynı rayları kullanması planlanıyor.

Şu anda bir miktar karamsar gözükse de unutmamak lazım ki bundan yıllar önce arabaların varlığı da hayal ürünüydü. Geçen zamanla birlikte gelişen teknoloji, maglev trenlerinin avantajlarını arttıracaktır ve böylelikle bu maliyet göze alınabilecektir. Gelecekte bu tür trenlerin, özellikle ülke içi yolcu taşımacılığında havayolu taşımacılığının yerini alabileceği düşünülmektedir.

Çocukken mıknatıslarla oynadığımız sıralarda zıt kutupların birbirini çekip, eş kutupların birbirini itmesine ‘ vaaaay işte sihir bu’ tepkisini hepimiz vermişizdir diye düşünüyorum. Tepkiler farklı olsa da o şaşkınlık aynıdır. Bu vesileyle anlıyoruz ki gelişen teknoloji ile hiçbir şey imkansız değil. Sona gelmişken söylemek istiyorum ki şuan için çalışmaları hala devam etmekte olsa da teknoloji harikası Maglev treni ile elbet bir gün kavuşacağız.

Ayşegül Kul
2021-11-13 304