Yapay Zekâ ve Sanat

Teknoloji çağında yaşıyoruz, her geçen gün makineler farklı iş sahalarında insanların yerini almaya hazırlanıyor. Peki ya sanat? Zihinleri sıfırlardan ve birlerden oluşan makineler; biz insanların tutkularını, acılarını ve mutluluklarını harmanlayarak ortaya koyduğu eserlerle yarışacak belki de bir gün onları geçecek eserler yaratabilir mi? Bu sorunun cevabı hâlâ belli değil.
Bununla birlikte yapay zekânın keşfiyle makineler, sanat dünyasına emin adımlarla giriş yaptı. Resimden tutun edebiyata kadar çoğu sanat dalında eserler veren robot sanatçılar mevcut. Sanat denilince birçoğumuzun aklına duygular ve hayal gücü geliyor. Hepimizin bildiği gibi yapay zeka “duyguları” olacak kadar gelişme göstermiş değil. O zaman duyguları olmayan makineler nasıl “sanat eserleri” ortaya çıkarıyor?
Sanat dalına göre değişiklik gösterse de sistem genel olarak şöyle işliyor: Makineye önceden ortaya konulmuş eserler makine öğrenmesi yardımıyla “öğretilir” ardından makine tüm öğrendiği eserleri belirli bir süzgeçten geçirir ve ortaya koyacağı çalışmayı öğrendiklerini harmanlayarak yapar. Makineler bazen doğrudan sanatçıyken bazen de sanatçılar tarafından kullanılan araçlar olabilir. Örneğin bir şarkı seslendirirken ortaya çıkan şarkının mevcut hit şarkılarla ne kadar eşleştiği, varsa nota hataları ve bu hataların düzeltilmesi için neler yapılabileceği gibi konularda makineler sanatçılara yardımcı olabiliyor. Günümüzde müzisyen yapay zekâ kullanan bir sürü internet sitesi var. Bu sitelerde şarkı oluşturmak için şarkı türü, ritim gibi bazı seçenekleri seçtikten sonra yapay zekâ size onlarca “beat” oluşturuyor isterseniz bu beat’e vokal eklemek, ritmini düzenlemek gibi birçok işlemi yapabiliyorsunuz işin ilginç kısmı da yapay zekâ bu şarkıların ismini bile kendisi seçiyor.
Yapay zekânın yardımını almak, sanat camiasında gitgide popülerleşen bir trend her ne kadar ülkemizde karşılaşmasak da yurtdışında oldukça başarılı işler görmek mümkün. Geçtiğimiz yıllarda bir yapay zeka tarafından yapılan “Edmond Belamy’nin portresi ” isimli eser 432 bin dolara satıldı. Tabii sanat eserinin başarısını satıldığı fiyata göre ölçmek biraz yanlış ancak eserin başarısının ve kalitesinin eserin fiyatını etkileyen faktörler olduğu düşünülürse bu portrenin oldukça başarılı olduğunu söyleyebiliriz.
İyi güzel de bu makinelerin yaptığı şey sanat mıdır? Yoksa mevcut eserlerin taklidi midir? Bu konu oldukça tartışılan bir konu olmakla birlikte yapay zekânın “ilham” , “duygular” gibi konularda bir etkinliği bulunmadığından genel görüş daha çok taklit olduğu yönündedir. Bunun yanında günümüzde teknoloji gelişmekte ve bildiğimiz çoğu şeyi de değiştirmekte. Sanat ve sanatın icrası da bu değişecek kavramlardan bazıları. Umarız ki gelecekte bağımsız olarak kendi ilhamıyla ortaya eser koyacak bir yapay zekâ geliştirilir.

Erdal Tanırkurt
2021-03-02 379